Πόσο πρέπει να ανησυχεί ο κόσμος για τους ηλικιωμένους πολιτικούς σε θέσεις εξουσίας;  

Η  Πολίν Νιούμαν είναι 96 ετών και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της είναι ομοσπονδιακή δικαστής. Πρόκειται για μια ισόβια θέση στην οποία η ίδια θα ήθελε να παραμείνει μέχρι να κλείσει τα μάτια της, ωστόσο μάλλον δεν θα τα καταφέρει γιατί οι μηνύσεις από τους συναδέλφους της που την καλούν να παραιτηθεί εδώ και τώρα πέφτουν βροχή.

Καθοδόν προς τις εκλογές του 2024, με τον Τζον Μπαίντεν στην ηλικία των 80 ετών υποψήφιο πρόεδρο για το κυβερνών Δημοκρατικό κόμμα και τον Ντόναλντ Τραμπ στα 77 του χρόνια να φέρεται ως το φαβορί της Ρεπουμπλικανικής παράταξης για να βρεθεί απέναντι του, στις ΗΠΑ έχει ανοίξει η μεγάλη συζήτηση για τους πολιτικούς και το ηλικιακό όριο μέχρι το οποίο μπορούν να παραμείνουν στην ενεργό δράση.

Μπορούν οι πολιτικοί που έχουν ξεπεράσει προ πολλού το όριο της συνταξιοδότησης να ηγηθούν μιας ολόκληρης χώρας και να αποφασίσουν για το μέλλον του λαού της είναι το ερώτημα που απασχολεί τους πολίτες και εκτός των αμερικανικών συνόρων;

Οι γνωστικές επιδόσεις ποικίλλουν, καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν

Πέρα από την όποια συζήτηση περί γεροντοκρατίας οι ανησυχίες είναι περισσότερες, ίσως και μεγαλύτερες. Μια από αυτές αφορά τη νοητική κατάσταση αυτών των γηραιών ανθρώπων σε νευραλγικής σημασίας θέσεις εξουσίας, γράφει σχετικό άρθρο του BBC. Η νευροεπιστήμη και η ψυχολογία εκτιμούν ότι οι γνωστικές επιδόσεις ποικίλλουν καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, καθιστώντας δύσκολο να αποφασιστεί αν κάποιος είναι πραγματικά πολύ μεγάλος για να ηγηθεί.

Κι αυτό γιατί ενώ ορισμένες δεξιότητες τείνουν να μειώνονται με την ηλικία, κάποιες άλλες βελτιώνονται σημαντικά. Μάλιστα, μερικοί «σούπερ ηλικιωμένοι», όπως αποκαλούνται, διατηρούν τη διανοητική οξύνοια νεότερων ανθρώπων κατά πολλές δεκαετίες από τους ίδιους. Οπότε, ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να πηγαίνουν οι πολιτικοί για απόσυρση;

Οι καρδιακές ασθένειες, η ανεβασμένη χοληστερόλη και η υψηλή πίεση του αίματος επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου

«Νομίζω ότι σε γενικότερο πλαίσιο τα 65 χρόνια είναι μια λογική ηλικία», λέει ο Μαρκ Φίσερ, διευθυντής του Κέντρου Νευροπολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Ιρβάιν, εξηγώντας ότι ακριβώς όπως ο όγκος του εγκεφάλου μειώνεται με το πέρασμα των χρόνων, το ίδιο συμβαίνει και με την εκτελεστική λειτουργία του που αρχίζει να φθίνει σταδιακά από την ηλικία των 30 ετών με την φθορά της να τρέχει με εντονότερους ρυθμούς λίγο πριν τα 70.

Η σημασία της συννοσηρότητας

Κι ενώ τα 65 φαίνεται ότι είναι η ηλικία κλειδί για τις ΗΠΑ, όπου το προσδόκιμο ζωής είναι τα 76 χρόνια, δεν ισχύει το ίδιο και για τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου που μπορεί να έχουν διαφορετικό προσδόκιμο και σύστημα υγείας. Για παράδειγμα το προσδόκιμο ζωής συγκεκριμένα των ανδρών στις ΗΠΑ είναι τα 73 χρόνια, το οποίο είναι χαμηλότερο από πολλές χώρες αλλά όχι και από το Καμερούν, του οποίου ο πρόεδρος, Πολ Μπίγια, στα 90 του χρόνια είναι ο γηραιότερος ηγέτης της χώρας.

Και παρότι η δοκιμή της ανθρώπινης μπαταρίας είναι ο καλύτερος τρόπος να κριθεί η κατάσταση και η αντοχή της, το παιχνίδι κρίνεται στη συννοσηρότητα, όπως ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η συνύπαρξη δυο νόσων ή δυο παθολογικών καταστάσεων στον ίδιο ασθενή. Οι καρδιακές ασθένειες, η ανεβασμένη χοληστερόλη και η υψηλή πίεση του αίματος μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και ιδιαίτερα την εκτελεστική λειτουργία του. Και παρότι η γήρανση δεν πάει χέρι χέρι μαζί με την ασθένεια, κάνει την εκδήλωση της περισσότερο πιθανή.

Σύμφωνα με τον Φίσερ «η υπέρταση είναι μαζί με το γήρας ο πιο σημαντικός και επιδραστικός παράγοντας γήρανσης γενικά του εγκεφάλου και ειδικά της εκτελεστικής λειτουργίας του». Γι’ αυτό και η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της υπέρτασης προστατεύει την υγεία του εγκεφάλου.

Το πλεονέκτημα της κρυσταλλωμένης νοημοσύνης

Επειδή όμως είναι άδικο να… σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν με το πέρασμα των χρόνων βελτιώνεται η ικανότητα των ανθρώπων να αποφασίζουν και να αναλαμβάνουν δράση βάσει των πληροφοριών που έχουν μπροστά τους. Με πιο απλά λόγια παρότι οι 70χρονοι επεξεργάζονται τα νέα δεδομένα πιο αργά από τους 30χρονους, είναι πολλοί καλύτεροι στη σύνθεση τους προς ένα αποτέλεσμα με μεγαλύτερα οφέλη για τους υπόλοιπους.

«Αυτό που συμβαίνει με τους εγκεφάλους των μεγαλύτερων σε ηλικία ανθρώπων είναι ότι γίνονται καλύτεροι σε αυτό που ονομάζεται κρυσταλλωμένη νοημοσύνη», εξηγεί η Ρόουζ ΜακΝτέρμοτ που ειδικεύεται στην πολιτική ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Μπράουν.

Το δίχως άλλο η φυσική δραστηριότητα, η νοητική διέγερση και οι κοινωνικές επαφές είναι όλα τους σημαντικά για τη διατήρηση του εγκεφαλικού ιστού και τη λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ η οικονομική ευρωστία των ανθρώπων σε θέσεις εξουσίας και η πρόσβαση τους στις καλύτερες παροχές υγείας εξασφαλίζει για αρκετούς από αυτούς τη γνωστική ευελιξία που απαιτούν οι καλής ποιότητας αποφάσεις σε συνθήκες αβεβαιότητας και ρίσκου, σύμφωνα με την Μπάρμπαρεα Σαχακιάν, καθηγήτρια κλινικής νευρολογίας στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ.

Εκτός κούρσας λόγω ηλικίας

Και επειδή τα παραπάνω δεν έδωσαν μια ξεκάθαρη απάντηση, που δεν βοήθησε η αμφιλεγόμενη πρόταση να υποβάλλονται σε διαγνωστικά τεστ όσοι μεγαλύτερης ηλικίας πολιτικοί διεκδικούν αξιώματα πρώτης γραμμής, να σημειωθεί ότι πολλοί σχολιαστές με αφορμή την προεδρική κούρσα του 2024 έφεραν στο προσκήνιο το ζήτημα των τοξικών ηλικιών διακρίσεων σημειώνοντας ότι όλες οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι στο μέλλον θα χρειαστεί να δουλεύουμε  για ακόμα περισσότερα χρόνια.

Παρόλα αυτά οι λαοί διαφωνούν, αφού σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του οργανισμού Norc Center for Public Affairs που δημοσίευσε το Associated Press η πλειοψηφία των ψηφοφόρων θεωρούν την ηλικία του Τζον Μπάιντεν σημαντική ανησυχία για την ώρα της κάλπης.

Επίσης, άλλη έρευνα του CBS και του YouGov δείχνει ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων κρίνουν υπερβολικά απαιτητικό το πόστο του προέδρου για κάποιον άνω των 75 ετών, που βγάζει εκτός κούρσας και τον Ντόναλντ Τραμπ.