Γάζα: Τα νέα δεδομένα μετά την πρόταση Μπάιντεν – Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Μετά από οκτώ μήνες αιματοχυσίας, ο Τζο Μπάιντεν παρουσίασε την πρόταση εκεχειρίας που θα οδηγήσει σε μια μόνιμη κατάπαυση πυρός και ζήτησε από τη Χαμάς να τη δεχτεί και από τον υπόλοιπο κόσμο να ασκήσει πίεση στην παλαιστινιακή οργάνωση να πει το «ναι».

Ξεκαθάρισε ότι η πρόταση των τριών φάσεων είναι η πρόταση του Ισραήλ και την παρουσίασε σαν τη μοναδική ευκαιρία να δοθεί μία λύση στο αδιέξοδο. Οι δυτικοί ηγέτες έσπευσαν να χειροκροτήσουν την πρόταση Μπάιντεν, ο ΟΗΕ καλωσόρισε την πρωτοβουλία και τα αραβικά κράτη είχαν ήδη συμφωνήσει πριν τις δηλώσεις.

Αξίζει ωστόσο να σημειώσουμε ότι η πρόταση Μπάιντεν δεν διαφέρει σημαντικά από την πρόταση που είχε γίνει αποδεκτή από τη Χαμάς πριν από περίπου τρεις εβδομάδες μιας και περιλαμβάνει ουσιαστικά την μόνιμη κατάπαυση πυρός χωρίς ωστόσο να χρησιμοποιεί αυτό τον όρο. Εκείνη την πρόταση το Ισραήλ χαρακτήρισε ανεδαφική με τον Νετανιάχου να ανακοινώνει αμέσως μετά τη χερσαία εισβολή στη Ράφα.

Η Χαμάς δήλωσε τώρα ότι βλέπει θετικά την πρόταση και επανέλαβε ότι το Ισραήλ πρέπει να δεσμευτεί ότι θα συμφωνήσει σε μόνιμη κατάπαυση του πυρός και θα αποχωρήσει οριστικά από τη Λωρίδα της Γάζας.

Τα νέα ωστόσο από το Ισραήλ είναι μάλλον αμφίσημα προς το παρόν, καθώς ο Νετανιάχου σε μία λιτή ανακοίνωση επέμεινε ότι οι όροι για μόνιμη κατάπαυση πυρός περιλαμβάνουν πρώτα την ολοκληρωτική καταστροφή της Χαμάς και την εξάλειψη κάθε απειλής για το κράτος του, επιβεβαιώνοντας ωστόσο ότι οι διαπραγματευτικές ομάδες της κυβέρνησης έχουν πιάσει δουλειά.

Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο Νετανιάχου έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι δεν αποδέχεται ούτε την Παλαιστινιακή Αρχή για να έχει ρόλο ηγεσίας στη Γάζα. «Δεν θα επιτρέψουμε η Γάζα να είναι ούτε Φαταχαστάν ούτε Χαμαστάν», είχε πει χαρακτηριστικά.

Οι λαλίστατοι ακροδεξιοί υπουργοί της κυβέρνησης προς το παρόν (μεσημέρι Σαββάτου) τηρούν σιγήν ιχθύος μετά τις δηλώσεις Μπάιντεν που κατήγγειλε τις ακραίες φωνές του Ισραήλ λέγοντας ότι πρέπει να αγνοηθούν από τον πρωθυπουργό και τον λαό.

Απευθυνόμενος στον λαό του Ισραήλ, ο Μπάιντεν είπε: « Ως κάποιος που είχε μια ισόβια δέσμευση στο Ισραήλ, ως ο μόνος Αμερικανός πρόεδρος που έχει πάει ποτέ στο Ισραήλ σε καιρό πολέμου, ως κάποιος που μόλις έστειλε τις αμερικανικές δυνάμεις να υπερασπιστούν άμεσα το Ισραήλ όταν δέχθηκε επίθεση από το Ιράν, σας ζητώ να κάνετε ένα βήμα πίσω και να σκεφτείτε τι θα συμβεί αν χαθεί αυτή η στιγμή» και πρόσθεσε:

«Ο επ’ αόριστον πόλεμος για την επιδίωξη μιας άγνωστης έννοιας της «συνολικής νίκης» θα βουλιάξει το Ισραήλ στη Γάζα, αποστραγγίζοντας τους οικονομικούς, στρατιωτικούς και ανθρώπινους πόρους και προωθώντας την απομόνωση του Ισραήλ στον κόσμο».

Η κίνηση Μπάιντεν να επιλέξει να παρουσιάσει ο ίδιος την πρόταση, η οποία όπως είπε ανήκει στο Ισραήλ, εξυπηρετεί σύμφωνα με αναλυτές δύο στόχους. Ο πρώτος είναι να δεσμεύσει τον Νετανιάχου ότι δεν θα κάνει και αυτή τη φορά πίσω, καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιθυμεί κατάπαυση πυρός όσο πιο σύντομα γίνεται καθώς έχει έρθει αντιμέτωπη με τεράστια πίεση εσωτερικά και εξωτερικά.

Ο δεύτερος στόχος είναι να δώσει μία διέξοδο στον Νετανιάχου και κατ επέκταση στο Ισραήλ που έχουν στριμωχτεί όσο ποτέ άλλοτε με πιθανά εντάλματα σύλληψης να καταδιώκουν την ηγεσία του κράτους και ιστορικές αποφάσεις του ΔΔΔ απέναντι σε ένα σύμμαχο της Δύσης

Μάλιστα το Κογκρέσο προσκάλεσε τον Μπενιαμίν Νετανιάχου να απευθύνει ομιλία στους αμερικανούς βουλευτές, όχι σαν ένας πιθανός εγκληματίας πολέμου, αλλά πλέον όπως σχολιάζει ο πολιτικός αναλυτής Marwan Bishara, ως ένας μετριοπαθής πολιτικός που είναι έτοιμος για λύσεις.

Παρά την αισιοδοξία που ακολούθησε τις ανακοινώσεις Μπάιντεν, οι πρώτες αντιδράσεις της Χαμάς αλλά και του Νετανιάχου δείχνουν ότι υπάρχουν κάποια θολά σημεία στο σχέδιο των τριών φάσεων που μπορεί να εμποδίσουν την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων.

Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες λέει ο Ιμράν Χαν του AJ και στέκεται κυρίως στην τρίτη φάση της πρότασης.

«Αυτή η συμφωνία πηγαίνει πολύ πιο μακριά από τις προηγούμενες συμφωνίες, επειδή έχει κατά νου ένα τελικό στάδιο, την ανοικοδόμηση της Γάζας, μια μακροπρόθεσμη πολιτική λύση στην τρίτη φάση. Αυτή είναι μακράν η πιο ενδιαφέρουσα από όλες τις προτάσεις λόγω αυτής της τρίτης φάσης.

Αυτό είναι κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί. Όλες οι άλλες συνομιλίες έχουν κολλήσει βασικά σε ένα πράγμα – η Χαμάς θέλει ένα μόνιμο τέλος στον πόλεμο.

Ο Νετανιάχου επέμενε ότι το Ισραήλ θα πολεμήσει μέχρι να επιτευχθούν οι στόχοι του, δηλαδή η καταστροφή της Χαμάς πολιτικά και στρατιωτικά.

Αυτή η συμφωνία στην πραγματικότητα θολώνει τα νερά όσον αφορά αυτά τα δύο πράγματα. Ναι, υπάρχει μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός, ένας μόνιμος τερματισμός του πολέμου που συζητείται σε αυτή τη συγκεκριμένη συμφωνία, αλλά μήπως δίνει περιθώριο στη Χαμάς να επιβιώσει με κάποια μορφή;», διερωτάται ο Χαν.

Είναι σαφές ότι το Ισραήλ δεν πρόκειται να δεχτεί κάτι τέτοιο, τουλάχιστον όχι επίσημα. Και ο Μπάιντεν φρόντισε να ξεκαθαρίσει στο διάγγελμά του ότι η Χαμάς δεν θα αποτελεί πια απειλή για το Ισραήλ ενώ επανειλημμένως έχει δηλώσει ότι η παλαιστινιακή οργάνωση δεν θα πρέπει να κατέχει κανέναν ρόλο στη μεταπολεμική Γάζα.

«Υπάρχει μια μεγάλη αντίφαση εδώ και το γεγονός ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι ισραηλινοί έχουν πει από τη μία πλευρά ότι δεν θέλουν ένα μέλλον στη Γάζα στο οποίο η Χαμάς θα έχει διατηρήσει οποιοδήποτε είδος πολιτικού ρόλου.

Την ίδια στιγμή, αυτή είναι μια συμφωνία που θα πρέπει να επιτευχθεί μέσω διαπραγματεύσεων με τη Χαμάς, οπότε, πώς το κάνεις αυτό; Πώς τους εξαλείφεις ως πολιτική δύναμη και ταυτόχρονα επιτυγχάνεις μια λύση με διαπραγμάτευση που θα συμφωνείται από όλα τα μέρη;», διερωτάται ο Αμπντουλάχ αλ-Αριάν, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν του Κατάρ.

Μία άλλη λεπτομέρεια για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, που όμως δεν πρόκειται να περάσει στα ψιλά από τη Χαμάς και συνολικά τις παλαιστινιακές οργανώσεις είναι το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση, στο να αποφασίζουν μόνοι τους για την ηγεσία τους και άρα για τον ρόλο που θα έχει η Χαμάς την επόμενη μέρα.

Η καταστροφή της Χαμάς την οποία επαναλαμβάνει ο Νετανιάχου, είναι επίσης σαφές ότι δεν πρόκειται να συμβεί. Με πάνω από 36.000 νεκρούς Παλαιστίνιους, στην πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά, η Χαμάς όχι μόνο δεν έχει αποδυναμωθεί αντιθέτως ενισχύει τις δυνάμεις της στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.

Ενδεικτικό είναι ότι σύμφωνα με αμερικανικά παρατηρητήρια πολέμου, οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρθηκαν ξανά από περιοχές της βόρειας Γάζας, ανακοινώνοντας ότι έχουν εκκαθαρίσει – για δεύτερη φορά- την περιοχή από «τρομοκράτες», ενώ στην πραγματικότητα βρήκαν σθεναρή και μεγαλύτερη αντίσταση από οργανώσεις της παλαιστινιακής αντίστασης που διατηρούν σημαντικές δυνάμεις στον ισοπεδωμένο προσφυγικό καταυλισμό της Τζαμπάλια.

Ο Μουσταφά Μπαργούτι, σημαίνουσα μορφή του παλαιστινιακού κινήματος, σχολίασε το διάγγελμα Μπάιντεν ως ομολογία αποτυχίας του Ισραήλ.

Η μπάλα φαίνεται να είναι και πάλι στο γήπεδο του Νετανιάχου και στο εάν θα προχωρήσει αυτή τη φορά σε συμφωνία ή αν θα συνεχίσει την αιματοχυσία αδιαφορώντας για το σωσίβιο που του πετάει ο Μπάιντεν και από το οποίο κρατιέται γερά και ο ίδιος.