Τα ακατάλληλα σχολικά κτίρια για μαθητές ΑΜΕΑ

Εκτός από μαθητές με αναπηρία, υπάρχουν και εκπαιδευτικοί με αναπηρία, που δεν αξίζουν αυτή την αντιμετώπιση. Είναι υποχρέωση μιας πολιτισμένης κοινωνίας να εξασφαλίζει την προσβασιμότητα όλων των μαθητών και εκπαιδευτικών σε όλα τα σχολικά κτίρια, είναι υποχρέωση του κράτους να τοποθετεί ράμπες και αναβατόρια σε όλα τα σχολεία, να δημιουργεί τουαλέτες ΑμεΑ και να διευκολύνει την πρόσβαση σε όλους τους χώρους των σχολείων. Τα εμπόδια που θέτει το σχολείο μπορεί να είναι υλικά, όπως να μην υπάρχει προσβάσιμη αίθουσα με αναπηρικό αμαξίδιο, να υπάρχουν, δηλαδή, σκάλες, οι πόρτες να είναι πολύ στενές, να μην έχει κατάλληλες υποδομές στις τουαλέτες. Τα εμπόδια μπορεί να είναι και γνωστικά, να μην έχουν, δηλαδή, τις ειδικές γνώσεις οι δάσκαλοι, για να βοηθήσουν το παιδί με αναπηρίες.

Οι μαθητές με αναπηρία δεν είναι παιδιά ενός κατώτερου Θεού, έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση με ίσους όρους με όλα τα παιδιά, έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν σε όλες τις εκπαιδευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες και έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν όχι σε ένα άλλο περιβάλλον που θα είναι μόνο με άλλα παιδιά με αναπηρία, αλλά στα ίδια σχολεία, στις ίδιες παιδικές χαρές, στους ίδιους αθλητικούς και πολιτιστικούς χώρους μαζί με μαθητές χωρίς αναπηρία.

Σε πολλές περιπτώσεις, ο μαθητής ΑμεΑ μεταφέρεται στην τάξη του, η οποία βρίσκεται σε όροφο, “στα χέρια” χάρη στην αυταπάρνηση του προσωπικού του σχολείου και των συμμαθητών του και παραμένει εκεί έως το σχόλασμα, καθότι το σχολείο παρότι διαθέτει ανελκυστήρα, αυτός παραμένει εκτός λειτουργίας, επειδή το κράτος και ο διαχειριστής σχολικής επιτροπής δεν φρόντισε έγκαιρα να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες ενέργειες για την πιστοποίηση και εναρμόνισή του με το ισχύον νομικό πλαίσιο.

Οι διορθώσεις που πρέπει να γίνουν από τους αρμόδιους αντιδήμαρχους και τους διαχειριστές σχολικών επιτροπών, είναι:  Περισσότερες διαβάσεις εκεί που χρειάζεται,  Τουαλέτες για ΑμεΑ στα σχολεία, Ράμπες στο εσωτερικό των σχολείων.

Ο νόμος 3699/2008 ορίζει ως μαθητές με αναπηρίες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες όσους παρουσιάζουν σημαντική έκπτωση στη μαθησιακή διαδικασία λόγω νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών, αισθητηριακών, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών. Η πολιτεία οφείλει να βρίσκεται σε διαρκή αναπροσαρμογή του εκπαιδευτικού πλαισίου της ειδικής αγωγής θεωρώντας την ανασπόσπαστο κομμάτι της υποχρεωτικής και δωρεάν δημόσιας παιδείας μεριμνώντας για τις ιδιαίτερες ανάγκες που υπάρχουν.

Μετά τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα των παιδιών και τη διακήρυξη της Σαλαμάνκα, καθορίστηκε ότι η εκπαίδευση αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα για όλους τους ανθρώπους. Επομένως, η εκπαίδευση πρέπει να προωθεί τον σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διαφορετικότητα.

Ο αριθμός των μαθητών που δέχονται τα σχολεία της χώρας μας κάθε χρόνο ξεπερνά κυριολεκτικά το εκατομμύριο καθώς επίσης εργάζονται σε αυτά χιλιάδες εκπαιδευτικοί. Αν αναλογιστεί μάλιστα κανείς την υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης καθώς και την πραγματική ουσία του σχολείου, γίνεται σαφές πως οφείλουν να είναι χώροι στους οποίους θα μπορεί να προσέρχεται απρόσκοπτα ολόκληρη η εκπαιδευτική κοινότητα.

Η   Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (στο εξής ‘Σύμβαση’) είναι το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ειδικά για τα άτομα με αναπηρία. Υπογράφηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2006. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε τη Σύμβαση το 2007 εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την κύρωσε το 2010. Η Ελλάδα κύρωσε τη Σύμβαση και το προαιρετικό πρωτόκολλο με τον νόμο 4074/2012. Στη συνέχεια, με τον νόμο 4488/2017 θεσπίσθηκε ένα γενικό πλαίσιο ρυθμίσεων για την εφαρμογή της Σύμβασης.

Το αυτονόητο αίτημα μαθητών και εκπαιδευτικών ΑΜΕΑ:

– Ράμπες πρόσβασης στην σχολική μονάδα ,

Τουαλέτες για ΑμεΑ στα σχολεία, Ράμπες στο εσωτερικό των σχολείων  .

-Αποκατάσταση των ελλείψεων σε στελέχη εκπαίδευσης ή επιστημονικής υποστήριξης, όσον αφορά τις σχολικές υποδομές Ειδικών Σχολείων και συνοδούς παράλληλης εκπαιδευτικής στήριξης στα ΑμεΑ παιδιά, που φοιτούν σε τυπικής ανάπτυξης σχολεία.

-Επιτάχυνση των τοποθετήσεων συνοδών παράλληλης στήριξης στα παιδιά που έχουν αξιολογηθεί με σχετική γνωμάτευση από τις υπηρεσίες αξιολόγησης αναπηρίας ή μαθησιακών δυσκολιών.

-Πλήρη παράλληλη στήριξη για όλες τις εκπαιδευτικές ώρες και για όλα τα παιδιά που δικαιούνται αυτής της παροχής, από την έναρξη έως τη λήξη της σχολικής χρονιάς, αποκλειστικά με εκπαιδευτικούς που έχουν εξειδίκευση στην ειδική αγωγή.

-Άμεση πρόσβαση για τα παιδιά ΑμεΑ στις υπηρεσίες διάγνωσης και αξιολόγησης, έγκαιρα προ της έναρξης φοίτησης στην προσχολική ή κάθε βαθμίδας εκπαίδευση.

Σχολικό νοσηλευτή σε σχολικά ιδρύματα, όπου φοιτούν παιδιά που έχουν διαγνωστεί με σοβαρή πάθηση ή αναπηρία, από την έναρξη έως τη λήξη της σχολικής χρονιάς.

-Ολιγομελή τμήματα ένταξης για παιδιά με έντονες μαθησιακές δυσκολίες.

-Μικρά τμήματα διδασκαλίας για μαθητές που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού υψηλής λειτουργικότητας και φοιτούν στα Γενικά σχολεία της χώρας.

-Θεσμοθέτηση της δυνατότητας οι εκπαιδευτικοί που είναι στη λίστα Braille να μπορούν να συμπληρώσουν ώρες με παιδιά που έχουν και άλλες αναπηρίες.

-Θεσμοθέτηση μηχανισμών συνεχούς καθοδήγησης και επιμόρφωσης γονέων και εκπαιδευτικών πάνω στα θέματα της αναπηρίας, της διάχυτης αναπτυξιακής διαταραχής (αυτισμός) & των μαθησιακών δυσκολιών.

Τα δικαιώματα των συνανθρώπων μας με ειδικές ανάγκες, πλέον διασφαλίζονται τόσο σε διεθνές όσο και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Τα επιμέρους συντάγματα των πολιτισμένων νομικά κρατών περιέχουν διατάξεις οι οποίες εγγυώνται την ισότητα και τη μη διάκριση μεταξύ των πολιτών· στο ελληνικό, άρθρα, όπως το 2 (αξιοπρέπεια), το 4 (ισότητα), το 5 (προσωπικότητα), το 5Α (συμμετοχή στη Κοινωνία της Πληροφορίας), το 21 (ειδική φροντίδα), το 22 (εργασία ανεξάρτητα από κάθε διάκριση), το 25 (κοινωνικό κράτος) και 116 (άρση ανισοτήτων), αποδεικνύουν τη θεσμοθετημένη προστασία των ΑμεΑ, προς μια ζωή άνευ διακρίσεων.

Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (CRPD) τέθηκε σε ισχύ στην ευρωπαϊκή ένωση το 2011. Σύμφωνα με τη Σύμβαση, η Επιτροπή Αναφορών του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διαδραματίζει «ρόλο προστασίας» για να διασφαλίσει τη συμμόρφωση της ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Μετά την παραλαβή δεκάδων αναφορών σχετικά με τα ζητήματα αυτά, η επιτροπή συνέταξε έκθεση στην οποία αξιολογεί τις τρέχουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία.

Το 2017 στην Ελλάδα ορίζεται σε κάθε Υπουργείο  Γενικος ή Διοικητικός Γραμματέα του, ως Επιμέρους Σημείου Αναφοράς, με αποστολή την παρακολούθηση της Διεθνούς Σύμβασης και της εφαρμογής δημοσίων πολιτικών για την Αναπηρία ανά τομέα κυβερνητικής αρμοδιότητας. Ορίζεται σε κάθε Περιφέρεια και Δήμο , ο περιφερειάρχης και ο δήμαρχος αντίστοιχα ως Σημείου Αναφοράς για το χειρισμό ζητημάτων που αφορούν τα ΑμεΑ σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Ορίζεται ο Συνήγορος του Πολίτη, ως Πλαισίου που εγγυάται την προώθηση, την προαγωγή και την προστασία τήρησης της Διεθνούς Σύμβασης σε συνεργασία με την ΕΣΑμεΑ. Το Πλαίσιο μεταξύ άλλων εκφράζει γνώμη για τη συμβατότητα των δημοσίων πολιτικών και της νομοθεσίας με τη Σύμβαση, χειρίζεται και διερευνά αναφορές που υποβάλλονται ενώπιόν του σε σχέση με την παραβίαση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ, αναλαμβάνει δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπονεί μελέτες και έρευνες σχετικά με την υλοποίηση των άρθρων της Σύμβασης σε επιμέρους τομείς.

Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ ΑμεΑ υπενθυμίζει τους στόχους που έθεσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να συμπεριληφθούν στο νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα δικαιωμάτων ΑμεΑ:

-Εξάλειψη διακρίσεων και εξασφάλιση εξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης: πρόσβαση στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, ένταξη στην κοινότητα, απασχόληση, κοινωνική προστασία και ανεξαρτητη διαβίωση.                      –

Ελεύθερη κινητικότητα: τα ΑμεΑ είναι ελεύθερα να ζουν, να εργάζονται, να ταξιδεύουν, να σπουδάζουν και να συμμετέχουν στη δημόσια ζωή οποιασδήποτε χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς να στερούνται κάποιο δικαίωμα ή την παροχή οικονομικής στήριξης.

-Ενίσχυση της ισότητας για τα ΑμεΑ και προστασία από κάθε μορφή διάκρισης, βίας και κακοποίησης.                                                                –

Παγκόσμια ηγεσία: η Ευρωπαϊκή Ένωση να προωθεί τα δικαιώματα των ΑμεΑ στον Οργανισμό Ηνωμένων Έθνών, στο Συμβούλιο της Ευρώπης και σε όλες τις διεθνείς συνεργασίες ανθρωπιστικού χαρακτήρα.

-Δημόσια διοίκηση: τα θεσμικά όργανα και οι οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διασφαλίσουν ότι εγγυώνται τα δικαιώματα των ΑμεΑ στην εσωτερική τους λειτουργία.

Για την επίτευξη των πέντε στόχων, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ ΑμεΑ ζητάει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει άμεσες δεσμεύσεις, να ψηφίσει νόμους, να υλοποιήσει προγράμματα και να λάβει υπόψη την αναπηρία σε επιμέρους πολιτικές της.

Πρόσφατα συστήθηκε στην Ελλάδα, η Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας, η οποία υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό με στόχο:

-Να προάγει την άσκηση του θεμελιώδους δικαιώματος της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.

-Να επιβλέπει την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία.

-Να εισηγείται τη χάραξη δημόσιας πολιτικής και ρυθμιστικές παρεμβάσεις.                                  –

Να αναπτύσσει και να επικαιροποιεί προδιαγραφές προσβασιμότητας σε όλους τους τομείς, όπως στο φυσικό, δομημένο και ψηφιακό περιβάλλον, στις τηλεπικοινωνίες, στις μεταφορές, στις υπηρεσίες και στα αγαθά και να συντάσσει κατευθυντήριες οδηγίες εφαρμογής τους σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς και ειδικούς εμπειρογνώμονες.

-Να παρέχει τεχνική βοήθεια και εκπαίδευση σε συνεργασία με αρμόδια Υπουργεία και φορείς,Περιφέρειες και Δήμους,αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία, τον Συνήγορο του Πολίτη και την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

-Να συνεργάζεται με το Κεντρικό και τα Επιμέρους Σημεία Αναφοράς του νόμου 4488/2017 σε Υπουργεία, Περιφέρειες και Δήμους, καθώς και με την Κεντρική και τις Περιφερειακές Επιτροπές Προσβασιμότητας του νόμου 4495/2017.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα απαρτίζεται από εκπροσώπους της δημόσιας διοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών. Η πλειοψηφία των μελών του διοικητικού συμβουλίου θα είναι άτομα με αναπηρία.

Στο ΔΣ θα συμμετέχουν και δικαστικοί συμπαραστάτες ατόμων με αναπηρία.