Πρόεδρος ΚΕΘΕΑ στο Πρώτο: Προς τη σωστή κατεύθυνση οι αλλαγές στη ψυχική υγεία (audio)

Στο νομοσχέδιο που αφορά στην ψυχική υγεία και που σήμερα θα ψηφιστεί στη Βουλή, το οποίο μάλιστα έχει προκαλέσει αντιδράσεις, διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις από την πλευρά των γιατρών και των ανθρώπων του χώρου της ψυχικής υγείας, αναφέρθηκε μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Ναι, μεν Αλλά» με την Ευαγγελία Μπαλτατζή, ο Χρήστος Λιάπης, Καθηγητής Ψυχιατρικής και Πρόεδρος ΚΕΘΕΑ.

Όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισε στη δημοσιογράφο «Νομίζω ότι όσο κι αν είναι δικαιολογημένες οι αντιδράσεις και η όποια αντίσταση στην αλλαγή, ότι θα πρέπει να είμαστε περισσότερο ψύχραιμοι και με νηφαλιότητα να δούμε πραγματικά τις αλλαγές που έρχονται ως νομοθετικές πρωτοβουλίες, οι οποίες είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και οι οποίες καλούνται να λύσουν παθογένειες οι οποίες ταλάνιζαν και τον χώρο της ψυχικής υγείας και της απεξάρτησης για χρόνια».

Και στη συνέχεια πρόσθεσε «Το γεγονός ότι πλέον υπάγονται όλες οι ψυχιατρικές υπηρεσίες κεντροποιημένα στον αναπληρωτή υπεάρχη, στην ΥΠΕ, δηλαδή, αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι ανοίγει η κερκόπορτα ή το παράθυρο για να μπει μέσα η ιδιωτικοποίηση ή δεν ξέρω εγώ τι άλλο. Ενδυναμώνεται το κοινοτικό δίκτυο παροχής υπηρεσιών ψυχιατρικής φροντίδας, ακριβώς επειδή θα είναι πλέον στα χέρια της κάθε κεντρικής υγειονομικής διοίκησης να μπορεί να καλύπτει κενά σε προσωπικό ή σε υλικούς πόρους, πάντοτε με έναν προσανατολισμό της αποϊδρυματοποίησης, όπως πολύ σωστά το είπατε σε πρώτη φάση και εν συνεχεία της επανένταξης. Και πάντα βέβαια προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι να υπάρχει επάρκεια στις παρεχόμενες υπηρεσίες ψυχιατρικής φροντίδας (…). Οι υγειονομικές Περιφέρειες είναι οργανικά κομμάτια και οι βασικές διοικητικές κεφαλές αποκεντρωμένα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Δεν έχει καμία υγειονομική περιφέρεια με οποιαδήποτε μορφή ιδιωτικής προσφοράς υπηρεσιών. Να ξεκαθαρίσουμε αυτό. Επίσης είναι αλήθεια ότι φαίνεται στη διαδρομή του χρόνου ότι η αποασυλοποίηση είχε εξαντλήσει ουσιαστικά τις δυνατότητές της, ακριβώς με την κοινωνία να δέχεται πολλαπλάσιες πιέσεις από πιεστικά γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την τελευταία δεκαετία, για να μην πω δεκαπενταετία τη χώρα μας, από την οικονομική κρίση μέχρι τον κορωνοϊό και την ακρίβεια. Και αποτυπώνεται αυτό στην επιδείνωση των δεικτών ψυχικής υγείας του πληθυσμού. Ήταν λοιπόν, απαραίτητο να μπορέσει να γίνει μια βαθιά η αλήθεια τομή, ώστε να μπορούμε άμεσα να καλύπτουμε τις ανάγκες και των νοσηλευόμενων συνανθρώπων μας που νοσηλεύονται για προβλήματα ψυχικής υγείας, να προωθούμε την αποϊδρυματοποίηση τους και να αναπτύξουμε το κοινοτικό σύστημα προσφοράς υπηρεσιών φροντίδας ψυχικής υγείας ακριβώς στην κοινότητα. Αλλά για να μπορέσει όμως, να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχει η θεσμική ευελιξία, η οποία επιτυγχάνεται μέσα από τη συγκέντρωση των διοικητικών αρμοδιοτήτων σε συγκεκριμένο πρόσωπο και σε συγκεκριμένη ιεραρχία κατά τόπους υγειονομικής περιφέρειας, κάθε υγειονομικής Περιφέρειας ακριβώς για να πολλαπλασιαστούν οι ποιοτικοί δείκτες παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας του πολίτη».

Ερωτηθείς έπειτα για το νομοσχέδιο σημείωσε «Σε καμία περίπτωση δεν θα δούμε δημόσια δομή να κλείνει. Σε καμία περίπτωση δεν θα δούμε προσωπικό να μειώνεται. Σε καμία περίπτωση δεν προβλέπεται πουθενά μείωση του προϋπολογισμού ή μείωση του προσωπικού. Τουναντίον, προβλέπεται ενίσχυση των δημόσιων δομών παροχής υπηρεσιών φροντίδας ψυχικής υγείας. Τώρα το ότι ανοίγουν πραγματικά και οι νομικοί δίαυλοι για να συστηματοποιηθεί ακόμα καλύτερα ενδεχόμενη συνεργασία και με φορείς από τον ιδιωτικό τομέα αυτό μόνο συμπληρωματικά μπορεί να λειτουργήσει και μόνο προς αναβάθμιση του υπάρχοντος πλαισίου παροχής υπηρεσιών». Και συμπλήρωσε «Και επειδή ακριβώς και το Εθνικό Σύστημα Υγείας πάσχει, όπως πολύ σωστά επισημάνατε, γι’ αυτό, χωρίς σε καμία περίπτωση να δίνουμε χαρακτήρες ιδιωτικοποίησης- ουσιαστικά ελαφραίνει το βάρος των δομών του ΕΣΥ από την προσφορά υπηρεσιών ψυχικής υγείας, καθώς πλέον θα υπάγονται κατευθείαν στην ΥΠΕ, η οποία ουσιαστικά δημόσια δομή είναι και θα μπορεί να διαχειρίζεται τους ανθρώπινους και τους οικονομικούς πόρους πολύ ευκολότερα, πολύ πιο στοχοποιημένα και πιο εστιασμένα στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας».

Τέλος, αναφορικά με το τι επρόκειτο να γίνει, τι αλλάζει με τις δομές απεξάρτησης, ο κ. Λιάπης, επισήμανε «Αυτό το οποίο γίνεται τώρα είναι ότι- χωρίς να θίγεται το στεγνό μοντέλο της απεξάρτησης, δηλαδή χωρίς να θίγεται το κοινοτικό μοντέλο, χωρίς να έχουμε πρόσμιξη ανάμεσα στο μοντέλο της υποκατάστασης, το οποίο υποστηρίζει και απαξιώνει θεραπευτικά ο ΟΚΑΝΑ και στο μοντέλο της κοινοτικής ψυχιατρικής πάνω στο οποίο βασίζεται το ΚΕΘΕΑ και χωρίς να αλλοιώνεται και η φιλοσοφία του προγράμματος του 18 ΑΝΩ, που έχει και τη νοσοκομειακή ψυχιατρική υποστήριξη στην πρώτη γραμμή-ενοποιούνται όλοι αυτοί οι οργανισμοί διοικητικά. Έχουμε οικονομίες κλίμακας. Έχουμε πολύ καλύτερη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και των υλικών πόρων. Υπάρχει καλύτερη οργάνωση των επιμέρους διευθύνσεων. Αναγνωρίζεται για πρώτη φορά ενοποιημένη ξεχωριστή διεύθυνση για την πρόληψη και την ίδια στιγμή στη διεύθυνση της θεραπείας υπάγονται ξεχωριστά όλες αυτές οι δομές και που κάθε μια από αυτές θα συνεχίσει με τον ίδιο τρόπο που έφερνε εις πέρας το πολύτιμο έργο της απεξάρτησης, να προσφέρει τις υπηρεσίες της είτε στο κομμάτι της υποκατάστασης είτε στο κομμάτι του κοινοτικού μοντέλου. Θα υπάρχει λοιπόν, μια κοινή πύλη εισόδου κατ’ αρχάς, δηλαδή θα μπορεί οποιοσδήποτε εξαρτημένος ή οποιοσδήποτε γονέας εξαρτημένου ατόμου να απευθύνεται σε μία από τις κατά τόπους δομές τις οποίες διαθέτουμε και τις οποίες θα αναπτύξουμε και να μπορεί εκεί να αξιολογηθεί ο τρόπος, ο θεραπευτικός που είναι καταλληλότερος για την κάθε περίπτωση για να εφαρμοστεί (…). Κανένα πρόγραμμα δεν θα καταργηθεί και κανένας δεν θα χάσει τη δουλειά του και πουθενά δεν θα αλλοιωθεί η φιλοσοφία του κοινοτικού μοντέλου και πουθενά δεν θα δούμε προσμίξεις ανάμεσα στην υποκατάσταση και στην στεγνή απεξάρτηση (…)».