Ο τζέντλεμαν Σβεν Γκόραν Έρικσον έζησε δέκα ζωές στο ποδόσφαιρο

Ο Σβεν Γκόραν Έρικσον που έφυγε την Δευτέρα σε ηλικία 76 ετών, συγκίνησε όλο τον κόσμο με τη γενναία μάχη του κόντρα στον καρκίνο, το μήνυμα ζωής που έστειλε σε όλη τη διάρκεια της ασθένειας του αλλά και την πραγματοποίηση της τελευταίας του επιθυμίας να κάτσει, έστω και για μια βραδιά, στον πάγκο της αγαπημένης του Λίβερπουλ, στο Άνφιλντ.

Η αλήθεια είναι ότι ο Σουηδός, άλλοτε άσημος δεξιός οπισθοφύλακας της Τόρσμπι και της Σιφχάλα, έφυγε από τη ζωή, χορτασμένος από ποδόσφαιρο υψηλού επιπέδου, έχοντας γράψει τη δική του ιστορία ως ένας από τους κορυφαίους προπονητές όλων των εποχών. Ένας πολυδιάστατος χαρακτήρας, φαινομενικά ψυχρός όπως το αφόρητο κρύο που κάνει στην γεννέτειρα του (μια μικρή πόλη 10.000 κατοίκων ονόματι Σούνε, στη δυτική Σουηδία), στην πραγματικότητα ήρεμος για να τιθασεύσει τα συναισθήματα του και να προστατεύσει την ομάδα και τους παίκτες του από ενδεχόμενους κλυδωνισμούς.

Ο Ερικσον αγάπησε το ποδόσφαιρο, την πειθαρχία του 4-4-2 την άμυνα ζώνης που κάποια στιγμή εφάρμοσε αντί του μαν του μαν, ήταν μπροστά από την εποχή του, λέγοντας ότι όλη η ομάδα επιτίθεται και ταυτόχρονα όλη αμύνεται, έκανε πρωτοποριακές προπονήσεις και πολλοί από τους παίκτες του, έγιναν σπουδαίοι προπονητές. Είχαν προλάβει να θητεύσουν κοντά του, να μάθουν και να εξελίξουν τις δικές του ιδέες, που τις είχαν μάθει πρώτα σαν μαθητές του.

Η … τάξη του Έρικσον αποτελείται από αριστούχους και πολυνίκες προπονητές, όπως ο Κάρλο Αντσελότι, ο Ντιέγκο Σιμεόνε, ο Ρομπέρτο Μαντσίνι, ο Ματίας Αλμέιδα, ο Σιμόνε Ιντζάγκι και βέβαια ο Σίνισα Μιχαήλοβιτς που πέθανε από λευχαιμία πριν από δύο χρόνια. Δεν είναι τυχαίο. Η εκμάθηση των μυστικών του ποδοσφαίρου στις προπονήσεις ήταν σαν ανοιχτό πανεπιστήμιο για όσους ήθελαν να συνεχίσουν όσα δίδασκε στο χορτάρι.

Ο Αλμέιδα στο βιβλίο του γράφει για τον γαλήνιο κόουτς, που δεν φώναζε ποτέ, έκανε πολλές ασκήσεις με τη μπάλα, δεν ήθελε πολλές πάσες και είχε προτεραιότητα μια μακρινή μπαλιά προς τον επιθετικό. Κανείς δεν τον ξέχασε. Ο Ντιέγκο Σιμεόνε, στο άκουσμα του θανάτου του, τουίταρε ένα λιτό όσο και συγκινητικό ευχαριστώ με μια φωτογραφία του με τον Έρισκον, από τις ένδοξες μέρες της Λάτσιο και τους Χουάν Βερόν και Μαρτσέλο Σάλας να πανηγυρίζουν έναν από τους πολλούς θριάμβους της ιταλικής ομάδας

Το όνομα του έγινε για πρώτη φορά γνωστό το 1982 όταν οδήγησε τους ερασιτέχνες της Γκέτεμποργκ (ανάμεσά τους και ο Χόκαν Σάντμπεργκ, αργότερα σέντερ-φορ της ΑΕΚ και για λίγο του Ολυμπιακού) στην κατάκτηση του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, με δυο νίκες (1-0 στο Γκέτεμποργκ και 3-0 μέσα στη Γερμανία) κόντρα στο Αμβούργο του Φέλιξ Μάγκατ, του Μάνφρεντ Καλτς και του Χόρστ Χρούμπες, που ένα χρόνο μετά στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας θα κέρδιζε το Κύπελλο Πρωταθλητριών.

Η προτροπή του κόουτς Τορντ Γκριπ να αφήσει την ενεργό δράση και να αρχίσει να ασχολείται με την προπονητική ήταν η καλύτερη συμβουλή που του έδωσαν ποτέ στη ζωή του. Μέσα σε πέντε χρόνια ο Έρικσον είχε γίνει προπονητής υψηλών προδιαγραφών, με ένα ευρωπαϊκό τίτλο στο παλμαρέ του, έτοιμος για το επόμενο βήμα της καριέρας του.

Θιασώτης του αγγλικού ποδοσφαίρου, όπως όλοι οι Σουηδοί, καθώς πρώτα δυο προπονητές ο Μπομπ Χόουτον και ο Ρόι Χόντγκσον, άφησαν το αποτύπωμα τους δουλεύοντας στη χώρα κι ύστερα οι ζωντανές μεταδόσεις του αγγλικού πρωταθλήματος κάθε Σάββατο είχαν κάνει τους Σκανδιναυούς (και τον Έρικσον, βεβαίως) να βλέπουν σχεδόν μονόπλευρα το σπορ.

Η λατρεία του για το 4-4-2 και τις μεθόδους των Άγγλων μεγάλωσε όταν το 1979 ο Μπόμπι Ρόμπσον τον δέχθηκε στο προπονητήριο της Ίπσουιτς.

“Στην Σουηδία, βλέπαμε όλοι αγγλικό ποδόσφαιρο. Κάπως έτσι μεγάλωσα κι εγώ. Ήμουν πιστός θιασώτης του 4-4-2. Στρατιώτης κανονικός. Όταν τραυματιζόταν, για παράδειγμα, ένας επιθετικός τον αντικαθιστούσε με επιθετικό, δεν υπήρχε περίπτωση να έμπαινε μέσος. Με τα χρόνια κατάλαβα ότι δεν μετράει μόνο το σύστημα. Ναι, είναι σημαντικό, ναι πρέπει να το υπηρετούμε και να το εφαρμόζουμε, αλλά δεν καθορίζει αυτό εν τέλει τις εξελίξεις στο γήπεδο.

Τι εννοώ; Ότι πάνω απ’ όλα, ακόμα και το σύστημα, μπαίνουν οι παίκτες. Αυτοί είναι που στο θα μας φτιάξουν το σύστημα με το οποίο θα κερδίσουμε. Κάποιοι από τους ποδοσφαιριστές που θα συναντήσουμε στη διαδρομή της καριέρας μας, μπορεί να μην είνα σε θέση να πρεσάρουν ακατάπαυστα όπως θέλει το σύστημα. Οι ίδιοι, όμως, κάποια στιγμή θα κερδίσουν ένα μεγάλο ματς. Γι αυτό είναι σπουδαίοι παίκτες…” εξομολογήθηκε σε μια από τις πολλές συνεντεύξεις του, δείχνοντας και την σταδιακή προσαρμογή του στα δεδομένα του προπονητή κορυφής.

Μεγαλούργησε στο Νότο, γλιτώνοντας το … ξύλο!

Αντί όμως να ταξιδέψει στη Βρετανία, ο Σουηδός βρέθηκε στον ευρωπαϊκό νότο. Πρώτα στην Πορτογαλία. Η Μπενφίκα, μια ομάδα με ένδοξο παρελθόν αλλά εκείνη την εποχή αβέβαιο παρόν του έκανε πρόταση και ο Έρικσον μετακόμισε από την παγωμένη πατρίδα του στην ζεστή Λισαβόνα. Υπό τις οδηγίες του οι αετοί, επέστρεψαν στην ελιτ, φτάνοντας στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, παίζοντας στο Κύπελλο Πρωταθλητριών.

Στον δεύτερο γύρο βρέθηκαν στο δρόμο του Ολυμπιακού, που είχε αποκλείσει τον Άγιαξ. Στο ΟΑΚΑ, η Μπενφίκα ταλαιπωρήθηκε από τους “ερυθρόλευκους” που νίκησαν με 1-0 χάρη σε μια κεφαλιά του Νίκου Αναστόπουλου, αλλά λύγισαν στην Πορτογαλία με 3-0. Ο Έρικσον θα οδηγούσε την Μπενφίκα στον τελικό, όχι το 1984, αλλά το 1990 στη δεύτερη θητεία του, όταν στον τελικό έχασε από τη μεγάλη Μίλαν των Ολλανδών (1-0).

Εκεί που μεγαλούργησε, ωστόσο, και καθιερώθηκε ως ένας από τους καλύτερους προπονητές στην Ευρώπη, ήταν η Ιταλία. Ο Ερικσον εργάστηκε στις δυο μεγάλες ομάδες και αιώνιες αντίπαλες. Πρώτα στη Ρόμα με την οποία κατέκτησε το Κύπελλο Ιταλίας και ύστερα στη Λάτσιο στον πάγκο της οποίας κάθισε τέσσερα χρόνια (1997-2001) κερδίζοντας 7 τίτλους. Όταν ανέλαβε τη Λάτσιο η ομάδα είχε να πάρει πρωτάθλημα 25 χρόνια!

Λίγο έλειψε πάντως, όλα αυτά να μη γίνουν ποτέ, αφού στην αρχή οι τιφόζι της Λάτσιο ήθελαν να τον … λιντσάρουν. Σε ια από τις πρώτες συναντήσεις του με τον Σέρτζιο Γκρανιότι, έριξε τη βόμβα του: “Πρόεδρε, για να προχωρήσουμε, πρέπει να διώξουμε τον Σινιόρι”. Το αφεντικό της Λάτσιο, γούρλωσε τα μάτια του και λίγο έλειψε να πνιγεί. Ο Μπέπε Σινιόρι ήταν ο σούπερ-σταρ της ομάδας και λατρεμένος της εξέδρας (κάποια χρόνια μετά τον λάτρεψε και η εξέδρα του Ηρακλή στο Καυτατζόγλειο). Ο Έρισκον πυροδοτούσε το φιτίλι.

“Δεν είχα πρόβλημα με τον Σινιόρι, αλλά τη νοοτροπία του και το βάρος πάνω στην ομάδα. Δεν είχε κερδίσει τίποτε η Λάτσιο…” έλεγε ο Έρισκον. Με το πες-πες, ο Έρισκον έπεισε τον Γκρανιότι, ο Σινιόρι πήγε στην Σαμπντόρια και στη Λάτσιο ξέσπασε εμφύλιος. Η πρώτη προπόνηση μετά την πώληση δεν έγινε, αφού εξαγριωμένοι οπαδοί της ομάδας είχαν πηδήξει τους φράχτες. Κάποιοι απ’ αυτούς ξέσπασαν χοροπηδώντας πάνω στο αυτοκίνητο του προπονητή, που περίμενε στωικά να περάσει ο θυμός.

“Ευτυχώς κερδίσαμε τους τίτλους, ανάμεσα τους και ένα ιστορικό για τον σύλλογο πρωτάθλημα, οπότε κανείς δεν θυμήθηκε ποτέ την φυγή του Σινιόρι…” έλεγε μετά ο Σουηδός προπονητής.

Στην Αγγλία για τη δόξα και την καταστροφή

Ενώ ήταν προπονητής της Λάτσιο δέχθηκε την πρόταση της αγγλικής ομοσπονδίας. Στην αρχή αρνήθηκε, το πρέσινγκ συνεχίστηκε και εν τέλει ο Έρικσον πήρε την όπως είπε σπουδαιότερη δουλειά που υπάρχει στο ποδόσφαιρο, παγκοσμίως. Έγινε προπονητής της Εθνικής Αγγλίας. Ο πρώτος ξένος στην ιστορία της.

Φτάνοντας τελικά εκεί που ήθελε να βρίσκεται πάντα, ο Έρικσον βίωσε τα πάντα. Και όπως συμβαίνει πάντα με τον κόουτς των τριών λιονταριών, μπήκε στο μάτι του κυκλώνα. Πολλές φορές έδωσε ο ίδιος την αφορμή…

• Τα ταμπλόιντ βρήκαν πρόσφορο έδαφος όταν το 2002 έκανε σχέση με την Αγγλοσουηδέζα παρουσιάστρια, Ούλρικα Τζόνσον (ενώ συζούσε με την δικηγόρο Νάνσι Ντελ Όλιο, σύντροφό του μετά το διαζύγιο το 1994 με την επί 17 χρόνια συζυγό του Αν Κριστίν Πέτερσον) ενώ δυο χρόνια αργότερα συνδέθηκε με την Φάρια Αλαμ, βοηθό του εκτελεστικού διευθυντή της αγγλικής ομοσπονδίας, Ντέιβιντ Ντέιβις!
• Η υπόθεση του “ψεύτικου σεΐχη” έπληξε το κύρος του. Ο δημοσιογράφος των News of the World Μάζερ Μαχμούντ, που έκανε καριέρα υποδυόμενος διάφορους ρόλους και παγιδεύοντας διάφορους διάσημους, ήταν ο υποτιθέμενος Άραβας ο οποίος τον πλησίασε και τον ηχογράφησε να λέει ότι θα τον ενδιέφερε να δουλέψει στην Άστον Βίλα: “Αν αγοράσεις τη Βίλα, έρχομαι προπονητής. Και θα πείσουμε τον Μπέκαμ να φύγει από τη Ρεάλ Μαδρίτης” ακούστηκε να λέει ο προπονητής της Εθνικής Αγγλίας! Αργότερα μήνυσε τον Μαχμούντ για ηθική βλάβη…
• Το ραντεβού του με τον Αμπράμοβιτς για να αναλάβει την Τσέλσι επίσης εξαγρίωσε τον Τύπο, άσχετα αν οι Άγγλοι είχαν κάνει ακριβώς το ίδιο. Μιλούσαν μαζί του για να αναλάβει την Εθνική τους ομάδα, ενώ ήταν ακόμα προπονητής της Λάτσιο…

Με την Εθνική Αγγλίας, πήρε την πρόκριση για το Μουντιάλ του 2002, χάρη στο γκολ-φάουλ του Ντέιβιντ Μπέκαμ στην εκπνοή του αγώνα στον Ολντ Τράφορντ, κόντρα στην Ελλάδα. Τρεις φορές αποκλείστηκε σε νοκ άουτ προημιτελικούς. Το 02 στην Ιαπωνία, από τη Βραζιλία (2-1 με τον Σίμαν να δέχεται γκολ από φάουλ του Ροναλτίνιο … από τη σέντρα) και στις επόμενες δυο διοργανώσεις από την Πορτογαλία (στα πέναλτι).

Το 2004 στο Euro που θριάμβευσε η Ελλάδα και το 2006 στο Μουντιάλ. Τότε που ο Ρούνεϊ είχε αποβληθεί, αφήνοντας την ομάδα του με δέκα παίκτες. Ο Έρικσον θεωρεί αυτό το ματς ως το πιο σημαδιακό της καριέρας του. Πίστευε ότι η Αγγλία θα μπορούσε να πάρει το Μουντιάλ. Στη συνέντευξη Τύπου, οι περισσότεροι από τους Άγγλους δημοσιογράφους ρωτούσαν επιθετικά για την αποβολή του Ρούνεϊ.

Ο Σουηδός τζέντλεμαν πήρε το λόγο: “Μην σκοτώνετε τον Γουέιν. Είναι το μέλλον του αγγλικού ποδοσφαίρου. Τον έχετε ανάγκη τα επόμενα χρόνια. Αν θέλετε σκοτώστε εμένα, που δεν θα με χρειαστείτε άλλο…”

Δέχθηκε πολλή κριτική ο Έρικσον γιατί δεν μπόρεσε να οδηγήσει την Αγγλία στη γη της επαγγελίας. Ότι έδειξε ανοχή στα τερτίπια του Μπέκαμ, δεν μπόρεσε να εκμεταλλευτεί το δίδυμο Λάμπαρντ-Τζέραρντ και όταν βρισκόταν πίσω στο σκορ να αντιδράσει. Στην Αγγλία έχασε σχεδόν και όλη την περιουσία του (από λανθασμένες επενδύσεις) με αποτέλεσμα να αναγκαστεί τα τελευταία χρόνια να δουλέψει στην Ασία, αλλά όλοι στο τέλος αναγνώρισαν την προσφορά του.

Όταν αποχώρησε, ήταν ο δεύτερος πιο επιτυχημένος προπονητής των λιονταριών μετά τον Σερ Αλφ Ράμσεϊ (τον ξεπέρασε ο Σαουθγκέιτ) έχοντας τεράστιες νίκες όπως το 1-5 μέσα στη Γερμανία στα προκριματικά του Μουντιάλ αλλά και τεράστιες ήττες σαν το 1-0 από τη Β.Ιρλανδία, την πρώτη των Άγγλων, μετά το 1972.

“Έτσι είναι η ζωή του προπονητή. Λένε ότι ήμουν … κέρινος. Δεν αντιδρούσα, δεν έδειχνα τα συναισθήματα μου. Λάθος. Είχα κι εγώ, όπως όλοι οι άνθρωποι, οργή, λύπη, χαρά. Όταν έχαναν οι ομάδες μου δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Προσπαθούσα να πείσω τον εαυτό μου ότι υπάρχει επόμενο ματς. Κι έτσι ήταν…” εξηγούσε, προσθέτοντας: “Το ίδιο και στις νίκες. Δεν θα έπρεπε να μας παρασύρει η ευφορία από μια μεγάλη επιτυχία…”

Ο θάνατός του Σβεν Γκόραν Έρικσον σκόρπισε τη θλίψη σε όλο τον κόσμο του ποδοσφαίρου. Όλοι είχαν να πουν για τον πραγματικό τζέντλεμαν που βρέθηκε στο δρόμο τους, σε κάποιο γήπεδο. Όπως ο Ντέιβιντ Μπέκαμ, που τον είχε επισκεφθεί στο σπίτι του στη Σουηδία.

“Γελάσαμε, κλάψαμε, ξέραμε ότι λέγαμε αντίο. Σβεν σε ευχαριστώ που ήσουν πάντα ο ίδιος άνθρωπος. Παθιασμένος, προστατευτικός, ήρεμος, ένας αληθινός τζέντλεμαν. Θα είμαι αιώνια ευγνώμων που με έκανες αρχηγό σου, αλλά θα κρατήσω και τις τελευταίες αναμνήσεις αυτής της μέρες με εσένα και την οικογένεια σου. Σε ευχαριστώ Σβεν και για τα τελευταία λόγια που άκουσα από εσένα “όλα θα πάνε καλά”…”