Λειψυδρία: Κυβερνήσεις αδρανούν, νέοι επιστήμονες καινοτομούν – Οι λύσεις που προκρίνουν

Η κλιματική αλλαγή έχει διογκώσει τη λειψυδρία, με μεγάλο μέρος του κόσμου να στερείται πρόσβασης σε ασφαλές, καθαρό νερό, ενώ το πρόβλημα προβλέπεται να επιδεινωθεί: έως το 2030, το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε περιοχές που πλήττονται από την έλλειψη νερού.

Η πρόσβαση σε ασφαλές νερό, αποχέτευση και υγιεινή είναι απαραίτητη για τη σταθερότητα, την ισότητα και την ευημερία των κοινωνιών. Αποτελεί επίσης θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο, έστω και με τεράστια καθυστέρηση, σιγά-σιγά -και αναγκαστικά- ενσωματώνεται στις παγκόσμιες αναπτυξιακές ατζέντες, ιδίως στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Χρονικά περιθώρια έχουν πάψει προ πολλού να υφίστανται.

«Αν πέσει πολύ η στάθμη, είναι αδύνατον να αντλήσουμε νερό και οι Αθηναίοι θα πρέπει να μετακομίσουν»

Οι περισσότερες από τις χώρες όπου ήδη παρατηρούνται μεγάλα προβλήματα, δεν είχαν λάβει προληπτικά μέτρα και πλέον αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της αδράνειας των κυβερνήσεων που όφειλαν να λάβουν εγκαίρως μέτρα.

Στην Ελλάδα, δε, ο κίνδυνος της λειψυδρίας αρχίζει να απειλεί ακόμη και την Αττική, με τη στάθμη του νερού στη λίμνη του Μόρνου να έχει υποχωρήσει σε τέτοιο βαθμό, που αποκάλυψε ένα βυθισμένο χωριό. Οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στις 18 Αυγούστου από τον μηχανολόγο-μηχανικό Γιώργο Χάλκο, είναι πραγματικά αποκαρδιωτικές. «Αν πέσει πολύ η στάθμη, είναι αδύνατον να αντλήσουμε νερό και οι Αθηναίοι θα πρέπει να μετακομίσουν», τονίζει ο ειδικός.

Νέοι άνθρωποι σχεδιάζουν λύσεις για τη λειψυδρία

Αλλά υπάρχουν λύσεις – και μερικές προέρχονται από τους νέους που πλήττονται και οι ίδιοι από τη λειψυδρία. Παρουσίασαν τις ιδέες τους στο διεθνές συνέδριο του καλοκαιριού για το Νερό για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στη Δουσάμβη του Τατζικιστάν.

Cycleau: Μετατροπή του «γκρίζου» νερού σε πόσιμο

Σε όλο τον κόσμο, εκατοντάδες εκατομμύρια κάτοικοι των πόλεων αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της λειψυδρίας και της μόλυνσης. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να ξεπεράσει τα 2,3 δισεκατομμύρια μέχρι το 2050.

Ταυτόχρονα, το 80% της ρύπανσης στα ωκεάνια οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο προέρχεται από τα απόβλητα και τα λύματα. Τα μη επεξεργασμένα λύματα από τους τοπικούς δήμους είναι ο βασικός «ένοχος», ιδιαίτερα στις χώρες υψηλού εισοδήματος. Διαφορετικά βακτήρια που μπορούν να βρεθούν σε αυτά τα μη επεξεργασμένα λύματα, επιταχύνουν το σχηματισμό «νεκρών ζωνών» στους ωκεανούς σε όλο τον κόσμο και βλάπτουν την υγεία μας.

Η Noemi Florea, η ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος του LÆRO Design Studio, το οποίο ειδικεύεται στην ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις που επισημαίνονται από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ,  είναι μόλις 23 ετών.

Το Cycleau καταπολεμά αυτά τα προβλήματα μετατρέποντας το «γκρίζο» (ημιακάθαρτο) νερό σε πόσιμο. Ως συμπαγές σύστημα επεξεργασίας νερού, αυτή η νέα καινοτομία μπορεί να τοποθετηθεί εκ των υστέρων κάτω από νεροχύτες, ντους και μονάδες πλυντηρίου. Λειτουργεί επεξεργάζοντας το γκρίζο νερό, χρησιμοποιώντας τέσσερα στάδια φιλτραρίσματος, απολύμανσης και ανάκτησης θερμότητας για την επεξεργασία περισσότερων από 200 ρύπων. Το Cycleau μπορεί να αναπτυχθεί για πολλά περιβάλλοντα: από έργα αστικής στέγασης έως καταυλισμούς εκτός δικτύου, και μπορεί να συλλάβει έως και 80% του γκρίζου νερού για επαναχρησιμοποίηση πόσιμου νερού.

«Η δουλειά μου στο Cycleau δείχνει τον τρόπο με τον οποίον κατόρθωσα να μετατρέψω την προσωπική μου εμπειρία απέναντι στη λειψυδρία και τη μόλυνση, στην ανάπτυξη μιας εναλλακτικής λύσης για την επεξεργασία του νερού που παραβιάζει τους ρυθμιστικούς και πολιτισμικούς κανόνες σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση του νερού», λέει η 23χρονη Noemi Florea, η ιδρύτρια και διευθύνουσα σύμβουλος του LÆRO Design Studio.

«Προσωπικά, έχω δει τις επιπτώσεις της εκποίησης στην ποιότητα του νερού σε αστικές περιοχές χαμηλού εισοδήματος, και η Cycleau αναπτύχθηκε από το όραμά μου να δημιουργήσει μια προσβάσιμη εναλλακτική λύση επεξεργασίας νερού σε επίπεδο βάσης. Το Cycleau σχεδιάστηκε για να προσφέρει μια ενδιάμεση λύση μεταξύ της ανακούφισης έκτακτης ανάγκης και της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης υποδομών, έναν σύνδεσμο που συχνά παραμελείται από τις περισσότερες εμπορικές και δημόσιες επιχειρήσεις», προσθέτει.

Όταν εγκαθίσταται σε κτίρια, το Cycleau μπορεί να μειώσει το αποτύπωμα νερού ενός κτιρίου έως και 80%, ενώ μειώνει το ενεργειακό αποτύπωμα των επιχειρήσεων ύδρευσης κατά 40%.

«Έχουμε λάβει αιτήματα για πιλοτική εφαρμογή του σύστημά μας σε μια ποικιλία πεδίων, συμπεριλαμβανομένων των τροχόσπιτων, των θερμοκηπίων και των επιχειρήσεων αντιμετώπισης καταστροφών», λέει η Noemi Florea. «Πλέον οραματίζομαι το Cycleau να εμπνέει ένα νέο παράδειγμα διαχείρισης υδάτινων πόρων που δημιουργεί πρόσβαση σε καθαρό νερό μέσω στρατηγικών επαναχρησιμοποίησης», προσθέτει.

Πρόσφατα, αυτή η καινοτομία επιλέχθηκε να εφαρμοστεί πιλοτικά στο Τατζικιστάν, τόσο απευθείας μέσω της UNICEF όσο και μέσω ιδιωτών.

HurRain: Συλλογή νερού από ξηρούς ουρανούς

Η εύρεση λύσεων για μεγάλες επιπτώσεις της λειψυδρίας και η ανακάλυψη νέων τρόπων καθαρισμού των πηγών νερού αποτελούν μεγάλη προτεραιότητα στην Κεντρική Ασία. Το HurRain, μια νέα καινοτομία, εξέτασε τα πλάσματα της ερήμου για να δει πώς συλλέγουν αποτελεσματικά και χρησιμοποιούν περιορισμένες πηγές νερού. Συγκεκριμένα, η ομάδα εμπνεύστηκε από τις μικρο-νανοδομές στην επιφάνεια των σκαθαριών και των κάκτων της ερήμου.

Από αυτό προήλθε η τεχνολογία που μπορεί να συλλέξει αποτελεσματικά καθαρό, υψηλής ποιότητας πόσιμο νερό από τον αέρα, ακόμη και υπό συνθήκες χαμηλής υγρασίας. Επί πέντε χρόνια, η ομάδα εργάστηκε στην έρευνα και την ανάπτυξη αυτού του έργου στο Πανεπιστήμιο Tsinghua, όπου η ομάδα ανέπτυξε ένα προσροφητικό λειτουργικό νανοσύνθετο υλικό που δύναται να απορροφά γρήγορα και διαρκώς την υγρασία σε περιβάλλοντα όπου το επίπεδο υγρασία είναι πολύ χαμηλό.

Η Tina Tan (Tiange Tan), η διευθύντρια του μάρκετινγκ της HurRain NanoTech, η υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη καινοτομιών προϊόντων προσαρμοσμένων στις ανάγκες του κλάδου και της αγοράς, την ανάπτυξη ικανοτήτων νέων επαγγελματιών και τη διεθνή συνεργασία με συνεργάτες σε όλο τον κόσμο, είναι 35 ετών.

Η ομάδα έχει ήδη μιλήσει με μερικούς ανθρώπους που λένε ότι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την εν λόγω τεχνολογία.

«Έχουμε επισκεφθεί πολλές περιοχές με λειψυδρία στην Κίνα. Σε ορισμένες ορεινές περιοχές του Γιουνάν, υπάρχουν χωριά όπου οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση στο νερό μόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου των βροχών», λέει η 35χρονη Tina Tan (Tiange Tan), η διευθύντρια του μάρκετινγκ της HurRain NanoTech, η υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη καινοτομιών προϊόντων προσαρμοσμένων στις ανάγκες του κλάδου και της αγοράς, την ανάπτυξη ικανοτήτων νέων επαγγελματιών και τη διεθνή συνεργασία με συνεργάτες σε όλο τον κόσμο.

«Συλλέγουν το νερό της βροχής στα κελάρια τους και ζουν με αυτό το νερό για τους υπόλοιπους έξι μήνες. Μόλις εξαντληθούν τα αποθέματα νερού, πρέπει να πάνε μια ντουζίνα χιλιόμετρα μακριά για να φέρουν νερό από τις ορεινές πηγές. Με την τεχνολογία και τον εξοπλισμό παραγωγής ατμοσφαιρικού νερού που διαθέτουμε, φέρνουμε ελπίδα στους ντόπιους. Η τοπική κυβέρνηση, βλέποντας τα εμπειρικά στοιχεία μας, έχει επίσης αρχίσει να δίνει προσοχή σε αυτό το έργο και να σχεδιάζει προϋπολογισμούς για επενδύσεις στη διαχείριση του νερού». προσθέτει.

Πρωτοβουλίες, πάντως, λαμβάνονται και στη χώρα μας, όχι τόσο από το κεντρικό κράτος όσο από την τοπική αυτοδιοίκηση. Παράδειγμα αποτελεί η πρωτοβουλία που ελήφθη στο νησί της Λέσβου, όπου μειώνεται η πίεση του νερού προκειμένου να προστατευτούν τα διαθέσιμα κυβικά.

Ειδικότερα, η ΔΕΥΑΛ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Λέσβου), με σχετική της ανακοίνωση, ενημερώνει τους καταναλωτές ότι λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας, των υψηλών αναλογικά θερμοκρασιών, των υψηλών καταναλώσεων αλλά κυρίως λόγω της μείωσης του νερού των πηγών που υδροδοτούν την Μυτιλήνη και στα πλαίσια της διαχείρισης που κάνει θα μειώνει την μεταφερόμενη ποσότητα νερού προς Μυτιλήνη. Αυτό θα έχει ως συνέπεια τη μείωση της πίεσης σε κάθε παροχή.

«Η βέλτιστη “λύση”»

«Σημειώνουμε ότι είναι η βέλτιστη αναγκαία “λύση” που θα εφαρμοστεί προς το παρόν για να μην εφαρμοστεί το μέτρο της διακοπής της υδροδότησης για συγκεκριμένες ώρες. Κάνουμε έκκληση στους καταναλωτές να κατανοήσουν το μέγεθος του προβλήματος της λειψυδρίας και να περιορίσουν στο άκρως απαραίτητο την κατανάλωση τους. Για οτιδήποτε νεότερο θα σας ενημερώσουμε», προστίθεται στην ανακοίνωση της ΔΕΥΑΛ.