Εξόρυξη βαθέων υδάτων: Η Νορβηγία εγκρίνει την αμφιλεγόμενη πρακτική

Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ

Η Νορβηγία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που προχώρησε με την αμφιλεγόμενη πρακτική της εμπορικής κλίμακας εξόρυξης βαθέων υδάτων.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Το νομοσχέδιο, που ψηφίστηκε την Τρίτη, θα επιταχύνει το κυνήγι για πολύτιμα μέταλλα που έχουν μεγάλη ζήτηση για πράσινες τεχνολογίες.

Οι περιβαλλοντικοί επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει ότι θα μπορούσε να είναι καταστροφικό για τη θαλάσσια ζωή. Το σχέδιο αφορά τα νορβηγικά ύδατα, αλλά συμφωνία για την εξόρυξη σε διεθνή ύδατα θα μπορούσε επίσης να επιτευχθεί φέτος.

Η νορβηγική κυβέρνηση δήλωσε ότι είναι προσεκτική και θα αρχίσει να εκδίδει άδειες μόνο όταν πραγματοποιηθούν περαιτέρω περιβαλλοντικές μελέτες.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Η βαθιά θάλασσα φιλοξενεί πετρώματα μεγέθους πατάτας που ονομάζονται οζίδια, και κρούστες που περιέχουν ορυκτά όπως λίθιο, σκάνδιο και κοβάλτιο, κρίσιμα για καθαρές τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των μπαταριών.

Η πρόταση της Νορβηγίας θα ανοίξει 280.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα των εθνικών της υδάτων για τις εταιρείες να υποβάλουν αίτηση για εξόρυξη αυτών των πηγών, σε μια περιοχή μεγαλύτερη από το μέγεθος του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι περιοχές

Αν και αυτά τα ορυκτά είναι διαθέσιμα στην ξηρά, συγκεντρώνονται σε λίγες χώρες, αυξάνοντας τον κίνδυνο για την προμήθεια. Για παράδειγμα, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η οποία διαθέτει μερικά από τα μεγαλύτερα αποθέματα κοβαλτίου, αντιμετωπίζει συγκρούσεις σε μέρη της χώρας.

Ο Walter Sognnes, συν-ιδρυτής της νορβηγικής εταιρείας εξόρυξης Loke Minerals, η οποία σχεδιάζει να υποβάλει αίτηση για άδεια, αναγνώρισε ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να κατανοήσουμε το βαθύ ωκεανό πριν ξεκινήσει η εξόρυξη.

Είπε στο BBC: «Θα έχουμε μια σχετικά μακρά περίοδο δραστηριότητας εξερεύνησης και χαρτογράφησης για να καλύψουμε το χάσμα γνώσης σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις».

Ο Martin Webeler, ακτιβιστής των ωκεανών και ερευνητής στο Ίδρυμα Περιβαλλοντικής Δικαιοσύνης, δήλωσε ότι είναι «καταστροφικό» για τον ωκεάνιο βιότοπο.

«Η νορβηγική κυβέρνηση τόνιζε πάντα ότι θέλει να εφαρμόσει τα υψηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα», είπε. «Αυτό είναι υποκριτικό, ενώ πετάτε όλες τις επιστημονικές συμβουλές». Είπε ότι οι εταιρείες εξόρυξης θα πρέπει να επικεντρωθούν στην πρόληψη της περιβαλλοντικής ζημίας στις τρέχουσες δραστηριότητες, αντί να ανοίξουν μια εντελώς νέα βιομηχανία.

Οι περιβαλλοντολόγοι ανησυχούν ότι είδη φαλαινών θα μπορούσαν να διαταραχθούν από την εξόρυξη βαθέων υδάτων

Η κίνηση θέτει τη χώρα σε αντίθεση με την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, τα οποία έχουν ζητήσει την προσωρινή απαγόρευση της πρακτικής λόγω ανησυχιών για περιβαλλοντική ζημιά.

Οι τεχνικές για τη συλλογή των ορυκτών από τον πυθμένα της θάλασσας θα μπορούσαν να προκαλέσουν σημαντική ηχορύπανση και φωτορύπανση, καθώς και ζημιά στον βιότοπο των οργανισμών, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).

Τον Νοέμβριο, σε μια ασυνήθιστη κίνηση, 120 νομοθέτες της ΕΕ έγραψαν ανοιχτή επιστολή καλώντας το νορβηγικό κοινοβούλιο να απορρίψει το έργο λόγω «του κινδύνου μιας τέτοιας δραστηριότητας για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα και την επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής». Η επιστολή ανέφερε επίσης ότι η εκτίμηση επιπτώσεων που διεξήγαγε η Νορβηγία είχε πάρα πολλά κενά γνώσης.

Εκτός από την εξωτερική κριτική, η νορβηγική κυβέρνηση αντιμετώπισε επίσης ώθηση από τους δικούς της εμπειρογνώμονες. Το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Ερευνών της Νορβηγίας (IMR) είπε ότι η κυβέρνηση είχε κάνει υποθέσεις από μια μικρή περιοχή έρευνας και την εφάρμοσε σε ολόκληρη την περιοχή που είχε προγραμματιστεί για γεώτρηση. Εκτιμά ότι χρειάζονται περαιτέρω πέντε έως δέκα χρόνια έρευνας για τις επιπτώσεις στα είδη.

Η νορβηγική κυβέρνηση δεν θα επιτρέψει αμέσως στις εταιρείες να ξεκινήσουν τις γεωτρήσεις. Θα πρέπει να υποβάλουν προτάσεις, συμπεριλαμβανομένων περιβαλλοντικών

αξιολογήσεων, για άδεια η οποία στη συνέχεια θα εγκρίνεται κατά περίπτωση από το κοινοβούλιο.

Η Marianne Sivertsen Næss, πρόεδρος της Μόνιμης Επιτροπής Ενέργειας και Περιβάλλοντος, η οποία εξέτασε το αρχικό σχέδιο, είπε στο BBC ότι η νορβηγική κυβέρνηση υιοθέτησε μια «προληπτική προσέγγιση στις δραστηριότητες ορυκτών».

«Δεν έχουμε αυτήν τη στιγμή τις απαραίτητες γνώσεις για την εξαγωγή ορυκτών από τον βυθό της θάλασσας με τον απαιτούμενο τρόπο. Η πρόταση της κυβέρνησης να ανοίξει μια περιοχή για δραστηριότητα δίνει τη δυνατότητα στους ιδιώτες παίκτες να εξερευνήσουν και να αποκτήσουν γνώσεις και δεδομένα από τις εν λόγω περιοχές. Το άνοιγμα περιοχών δεν είναι το ίδιο με την έγκριση εξόρυξης ορυκτών βυθού», είπε.

Ο κ. Sognnes, της Loke Minerals, πρόσθεσε ότι το σχέδιο της κυβέρνησης απαιτεί πολλές επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα για την έρευνα βαθέων θαλάσσιων περιβαλλόντων.

«Η ανάπτυξη γνώσεων για τα βαθιά ωκεάνια είναι πολύ δαπανηρή, χρειάζεται να χειρίζεσαι ρομπότ και αυτά είναι πολύ ακριβά και δυστυχώς τα πανεπιστήμια έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε τέτοιου είδους εργαλεία», είπε. Εκτίμησε ότι οποιαδήποτε πραγματική εξόρυξη δεν θα ξεκινήσει μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2030.

Οι υπεύθυνοι της εκστρατείας υποστηρίζουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες επενδύσεις στην ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των υπαρχόντων ορυκτών που έχουμε εξορύξει στη γη. Το Ίδρυμα Περιβαλλοντικής Δικαιοσύνης εκτιμά σε μια έκθεση ότι 16.000 τόνοι κοβαλτίου ετησίως, περίπου το 10% της ετήσιας παραγωγής, θα μπορούσε να ανακτηθεί μέσω βελτιωμένης συλλογής και ανακύκλωσης κινητών τηλεφώνων.

Ενώ η πρόταση της Νορβηγίας αφορά τα εθνικά της ύδατα, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για το εάν θα μπορούσαν να εκδοθούν άδειες για διεθνείς θάλασσες.

Η Διεθνής Αρχή για τον Βυθό της Θάλασσας (ISA) – ένα όργανο που συνδέεται με τον ΟΗΕ – θα συναντηθεί φέτος για να προσπαθήσει να οριστικοποιήσει τους κανόνες, με την τελική ψηφοφορία να αναμένεται το 2025. Περισσότερες από 30 χώρες τάσσονται υπέρ της απαγόρευσης, αλλά χώρες όπως η Κίνα επιθυμούν να δουν τον ISA να προχωρά το θέμα.

Με πληροφορίες από BBC